Rozpoczęcie miesiąca listopada przynosi ze sobą ważne zmiany w zakresie zdrowotnej profilaktyki – program badań mammograficznych zostaje znacząco rozszerzony. W dążeniu do skuteczniejszej walki z rakiem piersi, bezpłatne badania mammograficzne będą teraz dostępne dla szerszej grupy kobiet z rocznika od 1949 do 1978. Ta zmiana wpisuje się w realizację krajowych strategii zdrowotnych i może stanowić przełom w wcześniejszym wykrywaniu tej poważnej choroby.
Do tej pory z programu profilaktyki raka piersi mogły korzystać kobiety w wieku 50-69 lat. Od listopada widełki wiekowe zostają rozszerzone i do bezpłatnej mammografii będą kwalifikowały się panie od 45. do 74. roku życia. Z programu skorzystają także pacjentki pięć lat po zakończeniu leczenia raka piersi, które do tej pory potrzebowały skierowania na badanie mammograficzne.
- Poszerzenie kryteriów wiekowych programu profilaktyki raka piersi oznacza, że do bezpłatnej mammografii będzie kwalifikowało się ponad 230 tys. Wielkopolanek więcej i liczę na to, że panie z tego skorzystają – mówiła Agnieszka Pachciarz, dyrektor Wielkopolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ w poniedziałek, 23 października w czasie otwarcia wystawy „Siła KobieTy” w Sali Obsługi Klientów WOW NFZ. – Wielkopolska znajduje się na trzecim miejscu w Polsce, jeśli chodzi o odsetek kobiet korzystających z bezpłatnej mammografii w ramach programu profilaktycznego. Podczas gdy średnia dla całej Polski wynosi ponad 36 proc., w Wielkopolsce jest to niemal 42 proc. kobiet w wieku 50-69 lat. Gratuluję wszystkim paniom, które zdecydowały się już na badanie, ale wciąż mamy duże pole do poprawy. Żeby program przełożył się na istotny spadek zachorowalności w populacji, z badań profilaktycznych powinno skorzystać minimum 70 proc. pacjentek.
Według dotychczasowych kryteriów wiekowych z bezpłatnej mammografii w Wielkopolsce mogło korzystać 460 tys. mieszkanek. Od początku roku do końca sierpnia zrobiło to ponad 192 tys. kobiet. Za wzór mogą posłużyć mieszkanki powiatów kościańskiego, nowotomyskiego, wągrowieckiego, obornickiego, grodziskiego, poznańskiego i średzkiego, gdzie profilaktyczną mammografię wykonała już co druga kwalifikująca się kobieta. Poniżej nie tylko wielkopolskiej i ogólnopolskiej średniej są z kolei powiaty: turecki, kępiński, pleszewski, krotoszyński, kaliski, kolski, pilski, koniński i miasto Konin, słupecki oraz wrzesiński. W niektórych powiatach z badań skorzystało niespełna 30 procent kobiet spełniających kryteria programu.
Od listopada nowe pracownie mammograficzne
Tymczasem okazji do badania w Wielkopolsce nie brakuje. W naszym województwie działają 23 stacjonarne pracownie mammograficzne, a od 1 listopada dołączą do nich trzy kolejne w:
- Ginekologiczno-Położniczym Szpitalu Klinicznym im. Heliodora Święcickiego UM w Poznaniu przy ul. Polnej,
- Wielkopolskim Centrum Medycznym Remedium na os. Stefana Batorego w Poznaniu,
- Szpitalu Specjalistycznym im. Stanisława Staszica w Pile przy ul. Rydygiera.
Wszystkie mammografy przechodzą regularne audyty sprawdzające, czy spełniają one kryteria, jak choćby odpowiednia jakość wykonywanych zdjęć.
Poza pracowniami stacjonarnymi, po Wielkopolsce kursują pracownie mobilne, czyli mammobusy. Wielkopolski oddział NFZ co miesiąc organizuje około 150 postojów mammobusów we wszystkich powiatach naszego regionu. Każdy z nich to okazja do skorzystania z badania blisko miejsca zamieszkania. Harmonogram postoju mammobusów można znaleźć na stronie: www.nfz-poznan.pl.
Bezpłatną mammografię w ramach programu profilaktycznego można wykonać raz na dwa lata lub co roku, jeśli lekarz podejmie taką decyzję. Wskazaniem do częstszego badania są na przykład mutacje genów BRCA1 lub BRCA. Do corocznej mammografii niezbędne jest pisemne potwierdzenie.
Jeśli w mammografii zostaną wykryte niepokojące zmiany (według danych Narodowego Instytutu Onkologii dzieje się tak w 1 na 20 przypadków) – kobieta jest kierowana do drugiego etapu programu. Tam przeprowadza się pogłębione badania, takie jak np. USG piersi lub biopsja, mająca określić charakter wykrytej zmiany.
Jak podkreśla prof. Maria Litwiniuk, konsultant wojewódzka w dziedzinie onkologii klinicznej – w ostatnich latach wyniki leczenia raka piersi bardzo się poprawiły. Mimo to w dalszym ciągu z powodu tego nowotworu w Polsce umiera rocznie kilka tysięcy kobiet. Ekspertka zapewnia, że rak piersi wykryty w pierwszym stopniu zaawansowania jest wyleczalny u ponad 90 proc. chorych. Na wczesnym etapie nie daje jednak żadnych objawów, dlatego tak duże jest znaczenie samobadania i profilaktycznej mammografii.
Do kobiet, w których rodzinie występował już nowotwór piersi, skierowany jest też program opieki nad rodzinami genetycznie obciążonymi rakiem piersi, finansowany przez NFZ od września 2022 r.
- Warto, żeby profilaktyczna mammografia stała się nawykiem każdej kobiety spełniającej kryteria wieku, natomiast panie, u których bliskich został w przeszłości rozpoznany rak piersi lub jajnika, powinny zgłosić się na profilaktyczne badanie genetyczne w kierunku mutacji genów BRCA lub BRCA1 – mówiła Agnieszka Pachciarz, dyrektor WOW NFZ. – W przypadku stwierdzenia w tym badaniu wysokiego ryzyka zachorowania na raka piersi, kobieta może w porozumieniu z lekarzem podjąć decyzję o profilaktycznej mastektomii. Takie operacje są refundowane przez Fundusz, tak samo jak zabiegi rekonstrukcyjne w przypadku amputacji piersi. Należy też pamiętać, że nowoczesne metody leczenia coraz częściej pozwalają uniknąć rozległych zabiegów chirurgicznych – przypomniała w poniedziałek Agnieszka Pachciarz.
- Nowotwór piersi stał się przez ostatnie lata chorobą przewlekłą. Można z nim żyć i skutecznie wyleczyć. Trzeba go jednak rozpoznać jak najszybciej i zastosować najnowsze, najskuteczniejsze terapie. Te rozwiązania są w Polsce dostępne – tłumaczył dr Dariusz Godlewski, onkolog i prezes OPEN Poznań. Nawiązując do wystawy dodawał: – Zacząć należy od leczenia świadomości – zarówno jeśli chodzi o podejście do profilaktyki, jak i samego procesu terapeutycznego. Za nami znajduje się 12 portretów kobiet, które przeszły chorobę nowotworową, są pełne energii i swoim przykładem pokazują, że z rakiem piersi można nie tylko, żyć, ale i go pokonać.
Wystawa „Siła KobieTy” do piątku w WOW NFZ
Bezpośrednią okazją do poniedziałkowego spotkania była inauguracja wystawy „Siła KobieTy” organizowanej wspólnie z „Głosem Wielkopolskim” w Sali Obsługi Klienta WOW NFZ przy ul. Piekary 14/15. Jest ona elementem październikowych obchodów miesiąca świadomości raka piersi i ma zachęcać do regularnej profilaktyki, dzięki której można wykryć zmiany na wczesnym etapie i skutecznie leczyć nowotwór. Na wystawie zaprezentowane są portrety kobiet po leczeniu onkologicznym, wykonane przez artystkę Katarzynę Drejling. Ich historie mają inspirować i motywować do dbania o swoje zdrowie. Wystawę można u nas zobaczyć do piątku, 27 października w godzinach otwarcia SOK (8-16).
Na inauguracji wystawy pojawiły się również regularnie współpracujące z nami przedstawicielki Poznańskiego Towarzystwa „Amazonki”. Dzieląc się swoimi historiami zachęcają one do regularnej profilaktyki, w tym mammografii i samobadania piersi.
- Mamy różowy październik, czyli miesiąc, w którym szczególnie zwracamy uwagę na raka piersi i związaną z nim profilaktykę. Apeluję, żeby pamiętać o regularnym samobadaniu i mammografii. Powinnyśmy też zrozumieć, że nie badamy się wyłącznie po to, żeby wykryć chorobę, ale przede wszystkim, by poznać swoje ciało i upewnić się, że jesteśmy zdrowe – mówiła Lidia Sufinowicz, wiceprezes Poznańskiego Towarzystwa „Amazonki”.
